ශ්‍රීලංකාව, සංස්කෘතික සංචාරක ව්‍යාපාරය වෙත යොමුවීමේ කාලීන අවශ්‍යතාව.- By ආචාර්ය ගාමිණී කාරියවසම්.
සෞන්දර්
සංස්කෘතික සංචාරක ව්‍යාපාරය දියුණු කිරීමේ ප්‍රධාන අංගයක් වන්නේ ඓතිහාසික හා සංස්කෘතික ස්ථාන සංරක්ෂණය හා ප්‍රතිසංස්කරණය කිරීම සහතික කිරීමයි. අනුරපුර පොළොන්නරු වන් ඉපැරණි රජදහන්, , මහනුවර පූජා නගරය සහ සීගිරිය පව්ව වැනි යුනෙස්කෝ ලෝක උරුම අඩවි ,ශ්‍රීලංකාවේ යශෝරාවය මුර්තිමත් කරන සුළුය.
මෙහිදී ,සංස්කෘතික සංචාරක අත්දැකීම වැඩිදියුණු කිරීම සඳහා, නිවැරදි තොරතුරු සහ විහාර දාගබ්, බොදු බිතු සිතුවම්, වැව් සංස්කෘතිය හා ප්‍රෞඩ වාරි ශිෂ්ඨචාරය ,සංස්කෘතික උත්සව පිලිබදව ජාත්‍යන්තර ප්‍රජාව දැනුවත් කිරීමේ ප්‍රයත්නයට ,අප විදේශ ධුත මණ්ඩල උනන්දු කිරීම පිණිස අවැසි පියවර කඩිනමින් ගතයුතුය. ශ්‍රීලංකා ගුවන් සේවය තුළින් ද වඩා පලදායී සංස්කෘතික සංචාරක ප්‍රචාරණ වැඩපිළිවෙලක් දියත් කිරීමට පුළුල් අවකාශයක් පවතී.
තිරසාර සංස්කෘතික සංචාරක සංවර්ධනය සඳහා දේශීය ප්‍රජාවන් සම්බන්ධ කර ගැනීම අත්‍යවශ්‍යවේ. සංචාරක ක්‍රියාකාරකම් සඳහා සක්‍රීයව සහභාගී වීමට ,සංස්කෘතික වැදගත්කමින් අනූන ප්‍රදේශයන්හී ජනතාව බලගැන්වීම මගින් සංචාරක ප්‍රතිලාභ වඩාත් සාධාරණ ලෙස බෙදී යාමට අවස්ථා සැලසේ. එමගින් ගම් වැසියන්ට තම දේශීය කැවිලි වර්ග ,පළතුරු , රේන්ද,අත්කම්,මැටි භාණ්ඩ,චිත්‍ර ආදී සම්ප්‍රදායික නිපැයුම් විදේශිකයින්ට අලෙවි කර රට සල්ලි උපයා ගැනීමට ද අවස්තාවක් උදාවේ.
ශ්‍රී ලංකාවේ විචිත්‍රවත් උත්සව,ජාතික ක්‍රීඩා,කෝලම් නාට්‍ය . මහනුවර ඇසළ පෙරහැර මංගල්‍යය , සිංහල හා දෙමළ අලුත් අවුරුදු සැමරුම් වැනි අවස්ථා ප්‍රවර්ධනය කිරීමෙන් රටේ අව්‍යාජ සම්ප්‍රදායන් සහ උත්සව අත්විඳීමට අපේක්ෂා කරන සංචාරකයින් ආකර්ෂණය කර ගත හැකිය.
සංස්කෘතික සංචාරකයින් ආකර්ෂණය කර ගැනීම සඳහා කාර්යක්ෂම ප්‍රවර්ධනය සහ අලෙවිකරණය ඉතා වැදගත් වේ. සංචාරක නියෝජිතායතන සමඟ සහයෝගීතාවය, දෘශ්‍යමය වශයෙන් ආකර්ෂණීය ප්‍රවර්ධන නිර්මාණය කිරීම සහ ඩිජිටල් වේදිකා භාවිතා කිරීම ශ්‍රී ලංකාවේ සංස්කෘතික විභවයන් ගෝලීය ප්‍රේක්ෂකයින් වෙත ප්‍රදර්ශනය කිරීමට උපකාරී වේ. සමාජ මාධ්‍ය,සංචාරක බ්ලොග් සහ සබැඳි සංස්කෘතික සංසද දැනුවත් කිරීම සහ උනන්දුව ජනනය කිරීමෙන්,සංචාරකයින් කැන්දා ගැනීමට සැලකිය යුතු කාර්යභාරයක් ඉටු කළ හැකිය.
ප්‍රවාහන හා නවාතැන් පහසුකම් සහ අනෙකුත් යටිතල පහසුකම් වැඩිදියුණු කිරීම සංස්කෘතික අත්දැකීම් සඳහා උනන්දුවක් දක්වන සංචාරකයින්ගේ පැමිණීම වර්ධනය කර ගැනීමට ඉවහල්වේ.. මාර්ග වැඩිදියුණු කිරීම, නවාතැන් විකල්පයන් පිහිටුවීම සහ තොරතුරු සහ සේවා සැපයීම සඳහා සංස්කෘතික ස්ථාන අසල අමුත්තන්ගේ මධ්යස්ථාන සංවර්ධනය කිරීම කෙරෙහි ද රජයේ සැළකිල්ල යොමුවිය යුතුවේ.
සංස්කෘතික සංචාරක සංවර්ධනයට ප්‍රවේශ වීමේදී , පරිසරයේ තිරසාර පැවැත්ම කෙරෙහි ද බලධාරීන්ගේ අවධානය නිතැතින් ම යොමුවිය යුතුවේ.. පාරිසරික ගැටළු අවම කිරීම, සම්පත් සංරක්ෂණය සහ දේශීය සම්ප්‍රදායන්ට ගරු කිරීම වගකිවයුතු සංචාරක ව්‍යාපාරයේ තීරණාත්මක අංග වේ. සංචාරකයින් සහ පාර්ශ්වකරුවන් අතර පරිසර හිතකාමී භාවිතයන් දිරිමත් කිරීම පරිසරය සහ සංස්කෘතික උරුමය යන දෙකම ආරක්ෂා කිරීමට උපකාරී වේ.
රජය, ප්‍රාදේශීය ප්‍රජාවන්, පෞද්ගලික අංශය සහ ජාත්‍යන්තර සංවිධාන අතර සහයෝගීතාවයෙන් ක්‍රියා කිරීම , සාකල්‍ය සංස්කෘතික සංචාරක සංවර්ධනයේ ප්‍රගතියට ලබා දෙන්නේ ඉහලම දායකත්යකි.සංස්කෘතික ආයතන, විශ්ව විද්‍යාල සහ පර්යේෂණ සංවිධාන සමඟ හවුල් ව සාමුහිකව කටයුතු කිරීම ද වැදගති.
ශ්‍රී ලංකාවේ සංස්කෘතික සංචාරක සංවර්ධනය එහි ආර්ථිකය නංවාලමින් එහි අද්විතීය උරුමයන් ලොවට ප්‍රදර්ශනය කිරීමට ස්වර්ණමය අවස්ථාවක් ලබා දෙයි. අඩවි සංරක්ෂණය, සංස්කෘතික අධ්‍යාපනය, ප්‍රජා සහභාගීත්වය, අලෙවිකරණ උත්සාහයන්, තිරසාර භාවිතයන් සහ සහයෝගීතා හවුල්කාරිත්වයන් කෙරෙහි අවධානය යොමු කිරීමෙන් ශ්‍රී ලංකාවට ඉහළම සංස්කෘතික සංචාරක ගමනාන්තයක් ලෙස ස්ථානගත කළ හැකිය. රටේ පොහොසත් සංස්කෘතික අනන්‍යතාව රැක ගනිමින් ආර්ථික වර්ධනය සමතුලිත කරමින් සංස්කෘතික සංචාරක සංවර්ධනය කරා යන මෙම ගමන කල්පනාකාරීව හා සංවේදීව කළ යුතු කාර්ය භාරයකි.
ඈත අතීතයේ මෙන්ම , මෑත යුගයේ ද , අප දේශයේ සංචාරයන් සදහා වැඩි වශයෙන් ම යොමු කර ගැනීමට උනන්දු වුයේ යුරෝපීය රටවල සංචාරකයින්ය. එනමුදු වර්තමානයේ සංස්කෘතික සංචාරක ව්‍යාපාර ප්‍රවර්ධනයේ දී අපගේ වැඩිම අවධානයක් යොමුකළ යුතු වන්නේ ජපානය ප්‍රධාන මහායාන බුදු සමය අදහන,චීනය,දකුණු කොරියාව,වියට්නාමය,ටිබෙටය,මොන්ගෝලියාව,
තායිවානය,තායිලන්තය වැනි රටවල් කෙරෙහිය..ඒ මන්ද යත්,ඒ රටවල සංචාරකයින් ගේ වැඩි අවධානයක් යොමුවන්නේ ආගමික ස්ථාන සහ සංස්කෘතික වැදගත් කමින් අනූන දේශයන්කෙ රෙහිය. විශේෂයෙන්ම මෙහිදී ,පෙර රජ දවස මහායාන බුදුදහමේ කෙන්ද්‍රස්ථානය වූ ,අනුරාධපුරයේ අභයගිරි ස්ථූපය, පිලිබදව මෙතෙක් සංචාරක ආකර්ශනය ලද හැකි ගමනාන්තයක්ලෙ සින් හදුනාගෙන නොතිබීම කනගාටුවට කරුණකි.
සංකෘතික සංචාරක ව්‍යාපාර ප්‍රවර්ධන කාර්යයේදී විශේෂයෙන් ම, ආර්ථික ශක්තියෙන් පිරිපුන් ජපානය කෙරහි අප සුවිශේෂී අවධානයක් යොමු කිරීම අතිශයින් වැදගත්වේ.මෙහිදී ජපන්ජ නතාවගේ මෙහෙයවීමෙන් ඉදිවූ ,ජපන් සාම චෛත්‍ය පද්ධතිය නැරඹීමට ජපන් සංචාරකයින්ගේ අවධානය ඉතා පහසුවෙන් යොමු කර ගත හැකිවනු නිසැකි.. මෙම ජපන් සාම දාගැබ් ඉදිකර ඇත්තේ, ලංකාවේ සමුදුර තීරයේ සහ මධ්‍යම කදුකරයේ අතිශය සොදුරු ඉසව්වලය. ජපන්සං චාරකයින්ට තම දේශය විසින් අප රටට තිලිණ කළ ,ජපන් ජාතියේ අභිමානය ප්‍රකට කරවන මෙම සාම දාගැබ් පැදකුණු කරන අතරම ලංකාවේ දර්ශනීය පරිසරය ද එකවිට දැක සතුටුවීමේ අවස්තාවක් ශ්‍රීලංකා රජයට සැලසුම් කළ හැකිය.
බුදු දහම හා සබැදි සාමය ව්‍යාප්ත කිරීම පිණිස ශ්‍රී ලංකාවේ සාම චෛත්‍ය පහක් ඉදිකර ඇත.දෙවන ලෝක සංග්‍රාමයේදී පරමාණු බෝම්බයෙන් 150,000 කට අධික පිරිසකගේ ජීවිත බිලිගත් ජපානයේ හිරෝෂිමා සහ නාගසාකි නගරවල සාමයේ සංකේතයක් ලෙස පළමු සාම චෛත්‍ය ඉදිකරන ලදී.
අ -රුමස්සල ජපන් සාම චෛත්‍යය
බොනවිස්ටා ලෙස යටත් විජිතවාදීන් හඳුන්වන රූමස්සල බොහෝ ජනප්‍රවාදවලට විෂය වේ. එය සුන්දර සීතා රැජිනගේ නිවහන ලෙස රාමායණයේ දැක්වේ. පුරාවෘත්තයට අනුව, පැහැරගත් සීතා කුමරිය බේරා ගැනීම සඳහා රාවණා සමඟ කළ මහා සටනේදී තුවාල ලැබූ ලක්ෂ්මන්ව සුව කිරීම සඳහා වඳුරු-රණශූර හනුමාන් හිමාලයේ කඳුකරයේ පිහිටි මෘතසංජීවනී, විශාලාකරණී, ස්වර්ණකරණී සහ සන්ධානී යන ඖෂධීය පැළෑටි හතර රැගෙන එන ලදී. ඖෂධ පැළෑටි හඳුනාගැනීමට අපොහොසත් වූ ඔහු කන්ද මුලිනුපුටා රැගෙන යාමේදී”වැටුණු” කැබැල්ලෙන්කො ටසකින් රූමස්සල කඳුකරය සෑදූනු බවට ජන විස්වාසයක් පවතී.ගාලු නගරය පසුකර කොළඹ සිට කතරගම දෙසට ගමන් කළ යුතු අතර විනාඩි 10කින් පමණ රූමස්සල සාම වෙහෙර වෙත ළගා විය හැකිය.
සාම චෛත්‍යය පසුකර ඉදිරියට ගමන් කරන විට රූමස්සල ශ්‍රී විවේකාරාමය නමින් හඳුන්වන තවත් විහාරයකි. දේවමාළිගාවේ සිත් ඇදගන්නාසුළු ව්යුහයන් ඇත. එකක් නම් හනුමා හිමාල කන්දේ කෑල් අතේ තබාගෙන සිටින රූපයයි. අනෙක මෛත්‍රී බෝධිසත්ව චරිතයකි.
ආ – ජපන් සාම චෛත්‍යය, ශ්‍රී පාදය-
ශ්‍රී පාදය පාමුල පිහිටි මෙම සාම වෙහෙර කඳු මුදුන තරණය කිරීමේ දුෂ්කර ගමන,සාමයේ පණිවිඩයද සිහිපත් කරවමින් ආරම්භ කිරීම පිණිස ,ජපන් බෞද්ධයන් විසින් ඉදිකරන ලද සාම චෛත්‍යයයි.
මකර තොරණ පසු කළ පසු ජපන් සාම දාගැබ (සාම චෛත්‍යය) සහ ගඟුලතැන්න නමින් හැඳින්වෙන විහාරය හමු වේ. එය 1976 දී සුප්‍රසිද්ධ ජපන් බෞද්ධ භික්ෂුවක් වන Ven Nichi Fuji විසින් ඉදිකරන ලද අතර එය ජපන් ආධාර මත ඉදිකරන ලද සාම චෛත්‍යවලින් එකකි. ගඟුල තැන්න ප්‍රදේශයේ විශාල අම්බලමක් ද ඇත, එය අතීතයේ විඩාපත් වන්දනාකරුවන්ට නවාතැන් දුන් ව්‍යුහයකි.
ශ්‍රී පාදය: අන්තර් ආගමික සහජීවනයේ
සංකේතයක් ලේස ද වැදගත්වේ.
Adam’s Peak ලෙස ඉංග්‍රීසියෙන් ප්‍රචලිත ශ්‍රී පාදය මුහුදු මට්ටමේ සිට අඩි 7,360ක් උසින් පිහිටි කේතුකාකාර කදු සිරසකි.ඒ වටා චිත්තාකර්ශනීය පරිවාර කදු වළල්ලකි. බෞද්ධ, හින්දු, ක්‍රිස්තියානි සහ මුස්ලිම් යන ලෝකයේ ප්‍රධාන ඇදහිලි හතරේ අනුගාමිකයින් විසින් පූජනීය යැයි සලකන ලෝකයේ එකම කන්ද ලෙස ශ්‍රී පාදය හැඳින්වේ. බෞද්ධයන්ට, කඳු මුදුනේ ඇති සලකුණ බුදුන්ව හන්සේගේ ශුද්ධ වූ පා සටහන වන අතර, එබැවින් “ශ්‍රී පාදය” යන නම ලැබී ඇත. හින්දු භක්තිකයන්ට ශිව දෙවියන්ගේ පා සලකුණයි. කිතුනුවන්ට එය ශාන්ත තෝමස්ගේ පා සටහන වන අතර මුස්ලිම්වරුන්ට එය ආදම්ගේ පා සටහන වේ.ශ්‍රීපාද කදු සිරස .”සමනල කන්ද” අන්වර්ථ නාමයයෙන් ද හැදින්වේ. ඒ සමනල සමනලියන්ගේ නිමක් නැති කඳු මුදුනට පියාසර කිරීමේ දැකුම්කලු දර්ශනය නිසාවෙනි. මහා වංශ කතාවට අනුව, ශ්‍රී පාදය මුදුනේ බුදුන්ගේ පාද සලකුණ දක්නට ලැබෙන බව දැනගත් පළමු පුද්ගලයා පළමුවන විජයබාහු රජු (1058-1114) වේ. ඒහා සබැදි වර්ණවත් කථාවක් නම්, රජතුමා එක් උදෑසනක තම ගෙවත්තේ මල් නෙළන මණිමේඛලා නම්දි ව්‍යාංගනාවක් දැක තිබීමයි. ප්‍රශ්න කිරීමේදී ඇය පවසා ඇත්තේ “සමනලකන්ද මුදුනේ බුදුන්වහන්සේගේ පා සලකුණ වඳින්න මල් කඩනවා” යනුවෙනි.
ඇ – ජපන් සාම චෛත්‍යය බණ්ඩාරවෙල
බුදු දහම හා සබැදි සාමය ව්‍යාප්ත කිරීම පිණිස ශ්‍රී ලංකාවේ සාම චෛත්‍ය පහක් ඉදිකර ඇත.දෙවන ලෝක සංග්‍රාමයේදී පරමාණු බෝම්බයෙන් 150,000 කට අධික පිරිසකගේ ජීවිත බිලිගත් ජපානයේ හිරෝෂිමා සහ නාගසාකි නගරවල සාමයේ සංකේතයක් ලෙස පළමු සාම චෛත්‍ය ඉදිකරන ලදී.
බෞද්ධ ස්තූපය දෙස් විදෙස් සංචාරකයින් ඇතුළු බොහෝ සංචාරකයින් විසින් වන්දනාමාන කරනු ලබයි. එය මිනිසුන් අතර සාමය ඇති කිරීම සඳහා වූ ස්මාරකයකි. එය 1982 දී නිපොන්සාන්ම යෝහෝජි ජපන් භික්ෂූන් විසින් නිම කරන ලදී.
ඈ – ජපන් සාම චෛත්‍යය, වලපනේ
කුරුදු ඇල්ල ප්‍රසිද්ධ දිය ඇල්ල අසල පිහිටි වලපනේ සාම චෛත්‍යය, ශ්‍රී ලංකාවේ මධ්‍යම පළාතේ වලනේ පිහිටි නිචිදත්සු ෆුජි ජපන් භික්ෂුව විසින් ඉදිකරන ලද්දකි. මීට අමතරව, සාම චෛත්‍යය කඳු මුදුනත පිහිටා ඇති අතර එය නරඹන්නන්ට කඳු පන්තියක සුන්දර දසුන් දුට හැකිය.
ඉ – ජපන් සාම චෛත්‍යය, අම්පාර
අම්පාර සාම චෛත්‍යය ශ්‍රී ලංකාවේ නැඟෙනහිර පළාතේ , අම්පාර වැව් තෙර කමණීය පරිසරයක පිහිටියේය . අම්පාර සාම චෛත්‍යය ඉදිකරන ලද්දේ ජපන් ජාතික නිපොන්සාන් ( Nichidatsu Fujii maha thero (1885-1985) භික්ෂුන් වහන්සේ විසිනි. 1947 වසරේ දී ,ශ්‍රී ලංකාවේ ජනාධිපතිවරයෙක්වූ ජූනියස් රිචඩ් (J.R) ජයවර්ධන මැතිතුමන් විසින් චෛත්‍යය විවෘත කරන ලදී. සාම චෛත්‍ය විහාරය අම්පාර ඩී.එස්. සේනානායක පාරේ සිට ඉඟිනියාගල දෙසට ගමන් කරන ඔරලෝසු කණුවේ සිට කිලෝමීටර් 4 ක් දුරින් පිහිටා ඇත.
ඉහත පුළුල් ලෙස විමසුමට බදුන් කළ පරිදි ,සංස්කෘතික වශයෙන් බෙහෙවින් ම වැදගත් වන යථෝක්ත ස්ථාන ආශ්‍රිතව ,විධිමත් සංස්කෘතික සංචාරක ව්‍යාපෘතියක් සැලසුම් කිරීම කෙරෙහි අදාළ බලධාරීන්ගේ අවධානය නිතැතින් ම යොමු කිරීම කාලීන යුග අවශ්‍යතාවයකි.
